του Ευάγγελου Τάκα*
Εις μνήμην του Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα του πιο επιδραστικού ορθόδοξου Θεολόγου της εποχής μας. Η υπαρξιακή ερμηνεία των δογμάτων, η ανάδειξη του ανθρώπινου προσώπου ως τον μοναδικό τρόπο ελεύθερης υπάρξεως ενταγμένο στην ευχαριστιακή κοινότητα, ο ρόλος και η ευθύνη του ανθρώπου απέναντι στην κτίση, η εξωστρέφεια και ο συνεχής διάλογος με τις άλλες εκκλησίες ομόδοξες και ετερόδοξες ακόμη και με τις άλλες θρησκείες κυρίως τις μονοθεϊστικές αλλά και ο τίμιος διάλογος με την Επιστήμη και την τέχνη είναι μόνο μερικά από τα χαρακτηριστικά του έργου του.
Παρακάτω παρατίθενται πέντε κείμενα που αποτελούν και προτάσεις για ένα δυναμικό, και γόνιμο διάλογο αλλά και χρήσιμο εκπαιδευτικό υλικό για διαθεματικές προσεγγίσεις και εργασίες.
- O Ντοστογιέφσκι και η ηθική
Στο άρθρο αυτό ο Μητρ. Περγάμου Ι. Ζηζιούλας σκιαγραφεί και αποτιμά ως ένα βαθμό, την έννοια της ηθικής στο έργο του Ντοστογιέφσκι ο οποίος αρνείται επίμονα τη διάκριση μεταξύ «καλού» και «κακού», δηλαδή, αρνείται την ίδια τη βάση της ηθικής προτείνοντας στον αντίποδά της ή καλύτερα αντ' αυτής, την ελευθερία του ανθρώπου. - Από τό προσωπείον εις τό πρόσωπον: Η συμβολή της πατερικής θεολογίας εις τήν έννοιαν του προσώπου
Αυτό που κάνει τον άνθρωπο να είναι άνθρωπος είναι το πρόσωπο. Το οποίο δεν θέλει να είναι, να υπάρχει απλώς, έστω και αιωνίως, αλλά θέλει να υπάρχει ως συγκεκριμένη, μοναδική και ανεπανάληπτη οντότητα. κατά συνέπεια δεν μπορεί να θεωρηθεί ως έννοια αριθμητική, να προστεθεί σε άλλα όντα, να συνδυαστεί με άλλα αντικείμενα. - Το Πρόσωπο και οι Γενετικές Παρεμβάσεις
Διατυπώνεται με θεολογικά κριτήρια, χωρίς να αγνοούνται τα επιστημονικά, μέχρι ποιου σημείου μπορούμε να παρεμβαίνουμε, γενετικά, στα όντα εάν θέλουμε να διατηρήσουν τον προσωπικό τους χαρακτήρα και τη μοναδικότητά τους. - Πολιτιστικές ταυτότητες και παγκοσμιοποίηση
Μια παγκόσμια οικονομία, ακόμα και μια παγκόσμια κυβέρνηση είναι νοητά. Αλλά ένας παγκόσμιος πολιτισμός είναι και θα παραμένει αδιανόητος. Ο πολιτισμός είναι δημιουργία του προσώπου και όχι του ατόμου. Ο πολιτισμός προϋποθέτει σχέση ελεύθερη και αγαπητική με τον άλλο και με το φυσικό μας περιβάλλον. Αυτή η σχέση δεν μπορεί να προσφερθεί σε παγκόσμια κλίμακα το internet δεν μπορεί ποτέ να δημιουργήσει πολιτισμό. Όσο υπάρχουν άνθρωποι, που αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως «εικόνες θεού», θα δημιουργούν πολιτισμό μέσα από τις σχέσεις τους με όσα το σώμα τους μπορεί να αισθανθεί, είτε ως ανθρώπινες είτε ως φυσικές παρουσίες. Όλα αυτά προϋποθέτουν τοπικούς και χρονικούς περιορισμούς. Ακόμα και αν όλοι οι άνθρωποι πιστεύουν στον ίδιο θεό, η πολιτισμική έκφραση της πίστεως τους θα ποικίλλει. Καμιά παγκοσμιοποίηση δεν μπορεί να εξαφανίσει τις πολιτιστικές ταυτότητες, παρά μόνον αν οι λαοί παύσουν να δημιουργούν. - Η Κτίση ως Ευχαριστία
Απόσπασμα από το βιβλίο «Η κτίση ως Ευχαριστία». Στο βιβλίο γίνεται λόγος για το δόγμα περί της εκ του μηδενός δημιουργίας (το οποίο αρχικά προϋποθέτει μια απόλυτη και ριζική αρχή και ότι ο κόσμος προερχόμενος από το μηδέν, με το οποίο είναι διαποτισμένος, δεν κατέχει καμιά δύναμη από τη φύση του να ξεπεράσει το μηδέν), τις υπαρξιακές συνέπειες που αυτό έχει, πώς διαμορφώνεται ιστορικά, τις στρεβλώσεις που οδήγησαν στην οικολογική καταστροφή που συντελείται μέχρι σήμερα αλλά και τις προϋποθέσεις υπέρβασής της.
* ο Ευάγγελος Τάκας αποφοίτησε το 1988 από το 3ο Λύκειο Λάρισας και σπούδασε στη Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης